لوبریکانتها (lubricant) یا روانکنندههای بهداشتی به دستهای از مواد گفته میشوند که برای کاهش اصطکاک، افزایش راحتی، و بهبود تجربه مصرف در محصولات بهداشتی و جنسی به کار میروند. یکی از مهمترین کاربردهای این روانکنندهها، استفاده در تولید محصولات بهداشتی(به ویژه کاندوم) و سایر محصولات مرتبط است. این مواد علاوه بر اینکه به عملکرد بهتر محصول نهایی کمک میکنند، باعث افزایش ایمنی و راحتی در استفاده میشوند و برای جلوگیری از حساسیتهای پوستی و ایجاد احساس ناراحتی در حین استفاده طراحی شدهاند.
انواع لوبریکانتها صنایع بهداشتی
لوبریکانتهای مورد استفاده در محصولات بهداشتی جنسی به چند دسته اصلی تقسیم میشوند:
- لوبریکانتهای پایه آبی: این نوع روانکنندهها از آب به عنوان پایه اصلی استفاده میکنند و به دلیل ایمنی و سازگاری بالا با پوست، بسیار رایج هستند. لوبریکانتهای پایه آبی بافتی سبک و روان دارند و به راحتی با آب شسته میشوند. این نوع روانکنندهها به دلیل ماهیت آبی خود، با انواع محصولات بهداشتی جنسی(از جمله کاندومهای لاتکس و پلیاورتان) سازگار هستند و آسیبی به مواد سازنده آنها وارد نمیکنند. یکی از مزایای مهم این نوع روانکنندهها عدم ایجاد حساسیت است، زیرا فرمولاسیونهای آنها غالباً از مواد ملایم و فاقد رایحه یا افزودنیهای حساسیتزا تشکیل شدهاند.
- لوبریکانتهای پایه سیلیکون: این نوع لوبریکانتها بر پایه سیلیکون ساخته میشوند و معمولاً خاصیت روانکنندگی طولانیتری دارند. به دلیل ویژگیهای خاص سیلیکون، این روانکنندهها در مقایسه با لوبریکانتهای پایه آبی، مدت زمان بیشتری دوام دارند و به مراتب کمتر نیاز به تجدید در حین استفاده دارند. لوبریکانتهای پایه سیلیکون ضدآب هستند و در محیطهای مرطوب نیز به خوبی عمل میکنند. از آنجا که این لوبریکانتها با ساختارهای لاتکس سازگاری دارند، در مواردی که روانکنندگی طولانیمدت لازم است، استفاده میشوند.
- لوبریکانتهای پایه روغن: این روانکنندهها از مواد روغنی یا چربیهای گیاهی و معدنی به عنوان پایه اصلی استفاده میکنند و معمولاً خاصیت نرمکنندگی و مرطوبکنندگی عمیقی دارند. با این حال، روانکنندههای روغنی به دلیل سازگار نبودن با ساختارهای لاتکس، کمتر به کار میروند، زیرا میتوانند ساختار لاتکس را تخریب کرده و موجب پاره شدن آن شوند. اگرچه در موارد خاص، مانند استفاده با برخی محصولات غیرلاتکسی، ممکن است کاربرد داشته باشند، اما این نوع لوبریکانتها بیشتر در ماساژ و محصولات مراقبت پوستی به کار میروند.
کاربردهای روانکنندهها در سایر محصولات بهداشتی
علاوه بر محصولات بهداشتی جنسی، روانکنندهها در سایر محصولات بهداشتی نیز کاربرد دارند، از جمله ژلهای لوبریکانت شخصی که برای مصرف مستقیم طراحی شدهاند. این محصولات، به دلیل داشتن ترکیبات ملایم و سازگار با پوست، به عنوان مکملی برای افزایش راحتی و کاهش احتمال آسیب استفاده میشوند. برخی از روانکنندهها حتی دارای ترکیبات خاصی برای افزایش رطوبت و خاصیت ضدباکتریال هستند که به کاهش بوی نامطبوع و حفظ بهداشت کمک میکند.
استانداردهای بهداشتی و ایمنی
از آنجا که روانکنندههای مورد استفاده در محصولات بهداشتی جنسی به طور مستقیم با بدن در تماس هستند، لازم است که از مواد با کیفیت و با استانداردهای بهداشتی بالا تولید شوند. بسیاری از شرکتها از مواد طبیعی و بدون افزودنیهای شیمیایی در تولید این روانکنندهها استفاده میکنند و فرمولاسیونهای آنها به گونهای طراحی میشوند که حتی برای پوستهای حساس نیز مناسب باشند.
